به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، بیست‌ویکم اسفند، سالروز بزرگداشت شاعر حکیم نظامی گنجوی است، از این رو محمدجواد محمدزاده استاد دانشگاه و پژوهشگر زبان فارسی، یادداشتی به مناسبت این روز نوشت که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است:
کم‌توجهی و دوری از شناخت مفاخر فرهنگی و بیگانگی با آثار زبان و ادبیات فارسی، کمبود تولیدات فاخر زبانی نقطه آسیب‌پذیری فرهنگ و زبان فارسی است.
نظامی گنجوی خود را «دهقان فصیح پارسی‌زاد» معرفی کرده است
از مشکلات ایران فرهنگی در طول تاریخ دشمنی با این زبان و فرهنگ بوده است و این دشمنی از زمان حمله اسکندر به ایران آغاز شده و در سده‌های نخست هجری تکرار شد و با حمله مغول به سرزمین‌های ایران به اوج خود رسید و البته هربار مهاجمان برغم آسیب‌های نخستین در دراز‌مدت نه تنها نتوانستند به این فرهنگ آسیب برسانند بلکه در فرهنگ ایرانی و زبان فارسی هضم و جزئی از آن شدند.
کارهای غیر فرهنگی برای مصادره، تحریف و وارونه نمایی از آثار و مفاخر پارسی جریانی غیر فرهنگی است و مقابله و هوشیاری وظیفه پاسداران زبان فارسی است.
زبان، زادگاه، نژاد و زندگی نظامی گنجوی، بزرگترین سراینده حماسه‌های عاشقانه پارسی ثبت و ضبط است و برای شناخت این شاعر بلندآوازه پارسی‌گو هیچ منبعی مانند دیوان اشعار او گویا و مستند نیست که در آن خود را «دهقان فصیح پارسی‌زاد» معرفی کرده است و خیلی روشن درباره زبان خود گفته است:
نظامی که نظم دری کار اوست
دری نظم کردن سزاوار اوست
نظامی در شعرش بیش از چهل بار از ایران یاد کرده است
گواه اصالت شعر نظامی صدها نسخه خطی در موزه‌ها و کتابخانه‌های معتبر جهان است؛ به عنوان نمونه تنها فرهنگستان هنر ایران فهرستی از هفتاد نسخه خطی که افزون بر ارزش تاریخی دارای ارزش هنری اعم از خط، نقاشی و نگارگری دارد را جمع‌آوری و معرفی کرده که قدیمی‌ترین آن مربوط به اوایل سده هشتم و تازه‌ترین آنها مربوط به دوره قاجار است.
اصالت و فراوانی نسخه‌های خطی شعر نظامی گنجوی آنگونه است که فقط در موزه ملک تهران ۲۲ نسخه خطی از شعر نظامی گنجوی نگهداری و در معرض دید عموم قرار گرفته است و همین بس که بدانیم فقط از مخزن‌الاسرار نظامی تاکنون ۶۵ نسخه خطی در جهان شناسایی شده است.
زادگاه نظامی از ایران جدا افتاده اما نمی‌توان اصالتش را انکار کرد!
اگر امروز زادگاه و مزار نظامی گنجوی از ایران جدا افتاده باشد، نمی‌توان پنهان کرد و نادیده گرفت که گنجه روزگاری مرکز شعر و ادب فارسی بوده به نحوی که جمال‌الدین خلیل شروانی در کتاب نزهه‌المجالس که در اوایل سده هفتم تالیف کرده است از ۲۴ شاعر رباعی‌سرای پارسی‌گوی این شهر نام برده و نمونه شعر آنها را در اثر ارزشمند خود آورده است.
اثری که نسخه خطی آن در کتابخانه سلیمانیه استانبول نگهداری می‌شود و برای نخستین بار هلموت ریتر آلمانی در سال ۱۹۳۳ میلادی آن را به جهان ادبیات معرفی کرد و مرحوم امین ریاحی آن را تصحیح و همراه با توضیحات منتشر کرده است.
نکته با اهمیت دیگر آنکه نظامی در شعرش بیش از چهل بار از ایران یاد کرده است و بارها زبان خود را پارسی و یا دری دانسته است، حال گیریم که با جعل و وارونه نمایی اشعاری را به نظامی گنجوی نسبت دادند؟ با صدها نسخه خطی نظامی و با تأثیر ژرف او بر شعر و ادبیات پارسی‌گویان جهان از شبه‌قاره تا خراسان و ایران و عراق تا فرارودان چه‌خواهند کرد؟!
فرهنگ جدا نشدنی نیست!
باید بدانیم و بدانند که فرهنگ از جنس اموال منقول نیست که خریدنی یا جداشدنی باشد؛ بخش عمده فرهنگ میراث ناملموس و متعلق به آن تمدن است و به عنوان هویت فرهنگی آن تمدن باقی خواهد ماند، حال آنکه اسناد ملموس و کهن این پیوستگی و وابستگی در دسترس است.
پایان پیام/
 |
