آخرین اخبار

پوپولیسم ادبی!
رضا اسماعیلی

حتما شما هم شعرهای بی هویت و ضعیفی را که گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به اسم بزرگان ادبی بازنشر می شوند، خوانده اید. شعرهایی منتسب به مولانا تا فروغ و سپهری و قیصر و... شعرهایی از متشاعرانی نقابدار که در مواردی حتی الفبای شاعری(وزن و قافیه) را هم رعایت نمی کنند.
بارزترین نمونه این شعرها، شعر سست و بسیار ضعیفی است که تا کنون هزاران بار در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به نام قیصر بازنشر شده است، شعری با مطلع:
گاهی گمان نمی کنی ولی خوب می شود
گاهی نمی شود که نمی شود که نمی شود

موج انتشار اشعاری از این دست، معمولا هنگام درگذشت بزرگان ادبی در جامعه فراگیرتر می شود. به یاد دارم بعد از درگذشت سیمین بهبهانی، اشعار فراوانی با نام این بانوی شاعر در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد که هر چند برای خوانندگان آگاه و آشنا با ادبیات، جعلی بودن آنها اظهر من الشمس بود، ولی برای عموم مردم – به علت نداشتن اطلاعات تخصصی در باره شعر و شاعران – تشخیص جعلی بودن آنها کاری دشوار بود، از همین رو تنها به اعتبار امضای پای شعر و انتساب آن به سیمین بهبهانی – همچون کشفی بزرگ - مورد اقبال و استقبال عمومی قرار می گرفت و در کانال های اجتماعی با اشتیاقی زایدالوصف بازنشر می شد. نام این پدیده را می توان «پوپولیسم ادبی» گذاشت. زیرا یکی از مهم ترین مولفه های پوپولیسم «عوام فریبی» با توسل به کم دانشی مردم برای تامین منافع و مقاصد شخصی است.
بزرگ ترین هدف این متشاعران نقابدار، تخریب و تمسخر شاعران محبوب، به ابتذال کشیدن ادبیات، تشکیک در باورهای دینی و هنجارهای اخلاقی، کسب شهرت و ارضای حس جاه طلبی، و در مواردی القای عقاید و باورهای غلط و نادرستی است که به صورت صریح و آشکار جرات بیان آن را ندارند. پوپولیست های ادبی با سوار شدن بر موج «عوام زدگی» و «عوام فریبی» در اکثر موارد به دنبال آنند که مردم را به رنگ خویش درآورند و ذوق و ذائقه نازل خویش را بر جامعه تحمیل کنند.
برای مقابله با این پدیده یا آفت، بهترین راه افزودن بر دانش ادبی برای تشخیص درست و در مرحله بعد، مراجعه به کارشناس ادبی است. برای پی بردن به درستی یا نادرستی شعری که به مولانا نسبت داده می شود، یا باید مستقیما به مطالعه آثار مولانا پرداخت، یا باید از یک مولوی پژوه آگاه پرسید. دیگر این که رسالت منِ نوعی به عنوان یک غیرکارشناس این است که در چنین مواردی - تا رسیدن به یقین – برای پیشگیری از رونق بازار این پوپولیست های ادبی از بازنشر این مطالب و اشعار خودداری کنم - اینچنین باد.

تاریخ ارسال :   1397/12/3 در ساعت : 11:12:59       تعداد مشاهده : 391