سلطان سرطان "
معرفی نقدی بر مجموعه شعر " ملودی تپانچه : سپیده داداش زاده ، نشر حکمت کلمه 1395 "
نمی دانم چند سال از انتشار مجموعه شعر اول سپیده داداش زاده " آویخته از عقربه 12 " می گذرد. مجموعه ای که در مردسالاری شعر معاصر آذربایجان و اردبیل ، خصوصیت زنانگی را در زبان و ساختار روایی اثر با خود همراه داشت و مرور محتاط شاعرانگی دختری بود زیسته پای ستیغ کوه های تعصب و رها در دامنه ی نجیب دشت های پر درخت مشکین شهر باستانی در شمال غربی ترین نقطه از سرزمینمان . سرایش شعر هایش اگر چه ریشه در کوه و باغ های دیار مادری اش داشت اما ، خواستگاه معاصریت زبانش را در کوره های شعر شناسی و شاعر ستیزی اردبیل گداخته بود ( شهر شعر و شیخ و شمشیر ! )
مجموعه اول او او را جزو کمتر از 5 شاعز زنی می کرد که صاحب کتاب شده بودند و در بحران های ادبی و سیاسی اجتماعی بعد از نیمه هفتاد ، در سکوت و انزوای نسل های ترقی خواه سرخورده ی گذشته ، زمزمه های نوجویی را همزمان با همسالان شاعر خود در اقصی نقاط کشور به گوش می رساندند . صدای ممتد چرخ خیاطی قدیمی شعر بود و فکر جوان زنی در آستانه ی شاعرانگی .
نمایشگاه 95 خبر انتشار دومین مجموعه این شاعر با نام " ملودی تپانچه " توسط نشر حکمت کلمه ، در گوش ها پیچید درحالیکه امروز ادبی با ده سال قبل فرق هایی اساسی پیدا کرده است چه در حوزه ی سرزمین مادری و چه شعر امروز ایران . از مجموعه شاعران زن معاصر اردبیل ، نام هایی چند چون ستاره های موقت دنباله دار ، اندکی دیده شده و از صحنه خارج شدند . یعنی از مجموعه شاعران زن کلاسیک و نو پرداز ، جز عده ای معدود با مجموعه هایی بسیار ضعیف اثری در خور منتشر نشد . از نسل دوم مطلقن هیچ ، از نسل سوم دو نفر که خاموش شدند و از نسل امروز ، یکی دو تن ، به حساب زبان و جشنواره ...
الف ) انتشار مجموعه ملودی تپانچه، امیدواری دوباره به حضور شاعران خوب زن نو اندیش و نو نویس در این وانفسای بی نوشتاری ست چرا که ادبیات تا مکتوب و منتشر نشود روی ماندگاری نخواهد دید .
ده سال اخیر دوره ی افول چهره های شاعر سرزمین مادری بوده است البته استثنای مجموعه های غیر شعری ادبی و داستانی قابل ذکر است.
ب ) ملودی تپانچه امضای معاصریت یک شاعر زن ایران وطنی را در قالب هویت بومی خود ، داراست : پانویس های زیادی که ترجمه ی واژگان ترکی ممزوج در شعر های فارسی این مجموعه هستند ، نوعی بازگشت نیک به استفاده از ظرفیت های چند
زبانی شعر معاصر آذربایجان و اردبیل است .
( " مقصدت / کجای تنم است ؟ / که روی گلوبول های سفیدم / سورتمه می روی / سرطان ! ص 46 طرح شماره 4 )
یادمان باشد که این مجوعه به بیماران سرطانی تقدیم شده است ( غول تک چشمی که این روزها بسیاری را ناگهانی در خود فرو می برد ، غول تک چشمی که ساخته ی ماست ) . این مجوعه بازی های زبانی دهه گذشته را ، کنار تلفیق عجیب واژه - فرهنگ های فولکلور ترکی و فارسی ، همراه سه فضای عمده ی : ( زن - تنهایی ) ، ( زن - ستیز اجتماعی ) ، ( زن - ناخویشتن باوری ) توامان دارد . فقر اندیشناکی شعر امروز بر بال ساده انگاری ساده نویسی هر چند بر این مجموعه زیاد تاثیر نداشته اما شگرد های تلفیقی متظاهرانه و اصرار در دامنه واژگانی محدود به قطع پالتویی آن می آید :
( اشتباه ما همین جاست / زلیخا ! / ما هر دو می ترسیم / من شبیه برده های قرن 21 / و تو ، شبیه قدیسه ای که انتظار می کشد . ص 18 ، مهر 63 )
این کتاب ، دغدغه های میان سالی اجتماعی نسلی ست خسته تا دغدغه های زنانگی های رایج لمپنیزم عاشقانه ی شعری .
( خورشید ! / حالا که سپیده ی من / در تاریک ماه گم شد / به رسم قبیله ات / پناهم بده / یا / رهایم کن / تا از بیابان بلوچستان / به سمت برف های سبلان /به لنگم . ص 40 شعر مهر 76 )
وقفه ی چندین ساله ی یک شاعر ، انتظار ها را بالاتر می برد - شاید - و شاید بالعکس فقط نشان از احتضار روحی میدهد که نه تن به عصیان ابدی می دهد و نه راضی به تن آسایی ست.
شعر خود سرطان شاعر است ، سرطانی که در نهایت او را با خود می برد ،بی گمان شفایی در میان نیست .
" ملودی تپانچه " امید و نا امیدی را توامان دارد ، هم برای شاعر و هم روند شعری امروز ...
این مجموعه را بخوانید و که بخشی از تاریخ ادبیات اکنون ماست ... تاریخی که در آن سر بریده می شویم ...
وحید ضیایی / شهریوری از 95