شعر، زبان گفتگو و تفاهم در ایران

حسین آکین شاعر و روزنامه نگار ترک*

روزنامه میللی قزت ترکیه

19 ژوئن 2017

نزیک به هزار سال است که فردوسی صدای غریو شعر مشرق زمین است و سعدی شیرازی صدایی ماندگار پیچیده در گوش جان مردم به قدمت هشتصد سال ، هفتصد سال پیش انگار حافظ دیروزینه های اشعارش را برای جامعه مدرن امروز سرود و و باز صد ها سال پیش امثال عمر خیام با رباعیات عمیقشان به عنوان سمبل های ادب فارسی شناخته شدند .

مبدعان و محافظان شعر نوی مدرن نیما یوشیج و فروغ فرخزاد ، سهراب سپهری و احمد شاملو نصرت رحمانی و ... پیشتازان شعر امروزی در ایران شدند بخصوص مسیری که نیما یوشیج در شعر نو آغاز کرد و روانی مضمون و قالب خاص آن در پیشرفت شعر امروز نقش بسزایی داشت و امروز ایران این رگه های روان شعری را در خود ادامه می دهد .
با تکیه بر شعر مدرن ، زندگی مدرن ، ظلم ستیزی و حق طلبی و استثمار ستیزی و مقاومت را در بطن اشعار خود جای داده است .دکتر علیرضا قزوه جزو کسانی ست که با یاداوری نام شاعری چون « سزای قراقوچ » رگه هایی از حضور شعر ترکیه در امروز ادبیات ایران را خاطر نشان می کند که جای بسی خوشوقتی ست . اخیرا در سفری که به مناسبت انتشار ترجمه فارسی شعر هایم به تهران داشتم از اشنایی ایشان بسیار خوشوقت شدم علی الخصوص که در زمینه های مدیریت هنری نیز دستی دارند و معاونت هنری حوزه هنری ایران را نیز به عهده دارند .
یکی دیگر از شاعرانی که پیش از آن در ایران افتخار آشنایی با ایشان را داشتم و در عین حال گزیده ای از اشعار بنده را به فارسی ترجمه نموده اند –جناب دکتر وحید ضیائی هستند . ایشان مدرس دانشگاه در رشته ادبیاتند و در حوزه ادبیات ایران نقشی بسزا ایفا نموده در پیشرفت شعر مدرن ایران غیرتمند و کوشا و شهیرند .

در جمع آوری و مجموعه سازی از اشعار کلاسیک ایران –تذکره شعرا –و معرفی و نقد آثار دیگر شاعران نیز ید طولایی دارند . البته –چنانچه من مشاهده نمودم –صدای شعر ایران امروز بدون ذکر اسامی آقایان محمد فراز جو و محمود عظیمی شنیدنی نیست .
در کنار زندگی روزمره و روال طبیعی آن جایگاه هنر و ادبیات ویژه و درخور است و در این مورد زنان پیشگام تر از مردان در عرصه اجتماع دیده می شوند . آنچه مشهود است رقابت خاصی بین زن و مرد فرهیخته ایرانی نیست و آنچه حاکم است یک رفتار شخصیت مدار ادبی اجتماعی ست که در شعر مردان و زنان جاری ست . یکی از این بانوان شاعر مریم ذوالفقاری ست که علاوه بر اشعار فارسی ، شعر ترکی نییز می سراید .
از ذوالفقاری پرسیدم که چرا بیشترین شعرهایش حال هوای جنگ و مقاومت دارد ؟
مثل شعر هایشان سرسخت جواب دادند که انسان در هر جهتی که سر فرو آورده از همان می نویسد . از دیگر شاعران جوان مهم زن امروز ایران الهام عسگری ست که مترجم زبان انگلیسی نیز هستند و جایگاه شعری خوبی را در امروز ادبیات ایران حفظ کرده اند .
رهبری دینی ایران –حضرت آیت الله خامنه ای –مثل رمضان هر سال شاعران مختلفی را از اقصی نقاط ایران و جهان به صرف افطار و شعر خوانی دعوت نموده بودند .
طبق معمول شعرا پس از افطاری اشعار خود را در حضور ایشان خواندند و ایشان نقطه نظرات و انتقادات خود را در مورد اشعار اذعان نمودند . ایشان شعر فارسی را عمیق و ریشه دار توصیف کرده و توصیه نمودند که بهتر است شاعران به جای شعر مدرن به شعر عروضی روی آورند و البته طوری بیان نمودند که به تلطیف فضا انجامید تا رنجشی از جانب شاعران احساس نگردد .
بنده نیز تنها کسی بودم که شعر ترکی خواند . پیش از آن از ارتباط اجباری اشعار عربی و ترکی و فارسی گفتم و ابیاتی از شاعر « ندیمی » را که در وصف استامبول بود قرائت نمودم :
« این شهر استامبول که چون گوهری گرانبهاست / یکپارچه فدای ملک عجم است و ...» و البته فکر کنم تاثر بسزایی نیز بر جو حاکم داشت . پیش از خوانش شعرم از شعر ندیمی سخن راندم و اینکه چگونه اشعار عربی و فارسی و ترکی بهم گره خورده اند و مانندارکستر منظمی کلمه به کلمه در کنار هم می نشینند تا جایی که جابجایی آنها ارکان و معنای جمله را بهم می ریزد .
ما کلماتی هستیم که جملاتی معنا دار را می سازیم .
فرزندان تمدن و فرهنگ اسلامی .
ما نیازمند وحدتیم و نه تفرقه .
چنانچه کلمه ای از جمله حذف گردد ، معنی و مفهوم ما با حذف هر کداممان توسط دیگری ابتر خواهد بود مثل هر یک از شعر های ترکی و عربی و فارسی از با حذف از دیوان ادبیات دنیا ، شعر جهان تعادل و آهنگ خود را از دست خواهد داد .
درست است که بسیاری از صحبت ها و شعر های من چیزی نفهمیدند اما حضرت آیت الله به دلیل تسلط به زبان ترکی متوجه گفته های من بودند . اگر زبان شعر را بفهمیم و مفاهیمش را بسنجیم بعضا شعر بهانه است برای درست سخن گفتن .

حسین آکین ، شاعر ، روزنامه نگار و منتقد ادبی اهل ترکیه است که امسال برای دومین بار در مراسم افطاری دیدار شاعران با مقام معظم رهبری حضور داشته و به قرائت شعر پرداختند . او یادداشت حاضر را پس از برگشت در روزنامه سراسری ترکیه منتشر نمودند . این مقاله برای نخستین بار بعد از وبسایت شخصی ام www.vahidziaee.irدر این وبگاه منتشر می شود .