بر رسی نکته به نکته شعر دهه هشتاد

فرصتی دست داد تا با مطالعه نظریات مختلف حدودا چهل نفر از منتقدان شعر فارسی که عد ه ای از آنها شاعر هم هستند

و دسته بندی این نظریات متنی را تهیه کنم که بتواند مورد استفاده فرهنگ پژوهان عزیز قرار گیرد.

منتقدانی مانند محمد شمس لنگرودی-جواد مجابی-هیوا مسیح-یدالله مفتون  امینی-و کاظم سادات اشکوری –تقسیم بندی شعر را به دهه های مختلف قبول ندارند.آنها دلایل مخصوص خود دارند مثلا:منتزع کردن یک جزء از کل دینامیک ویا آنها  شعر را اساسامحصول شرایط تکوینی در دل تاریخ میدانند.اما منتقدانی مانند"محمد علی بهمنی –علیرضا قزوه--ضیاء موحد--سیدعلی صالحی-- عبد الجبار کاکایی—عبد العلی دستغیب- پژک صفری- کامیار عابدی-هوشنگ چالنگی-بهزاد خواجات و....

این دهه بندی را قبول دارند دلایل این دسته به شرح زیر است :1-با دهه بندی میتوانبم شعر را به صورت لایه بندی مورد مطالعه قرار دهیم2-هر دهه وضعیت خاص خود را از نظر اجتمایی – سیاسی و فرهنگی دارد.

در این میان افرادی مانند شمس آقا جانی را میتوان نام برد که در حالی که این دهه بندی را قبول ندارند ولی میگویند به وسیله دهه بندی میتوان بهتر در مورد شعر حرف زد.

چه کسانی شعر دهه هشتاد را ادامه راه دهه شعر دهه هفتاد میدانند و چه دلایلی دارند؟

محمد شمس لنگرودی- عبد العلی دستغیب- علی قنبری-داریوش معمار-جواد مجابی-غلامرضا بروسان-کاظم کریمیان – سعید آرمان و...   دهه هشتاد را با دلایل زیر ادامه دهه هفتاد میدانند

1- شعر دهه هشتاد ادامه راه گذشتگان است2- شعر از نیمه دوم هفتاد تا به امروز وضعیت ثابتی داشته است

چه کسانی دهه بندی راقبول دارند؟

محمد علی بهمنی-علیرضاطبایی-مهرنوش قربانعلی زاده-بهزاد خواجات- ضیاءموحد-سید علی صالحی-کاکایی –پژک صفری-کامیار عابدی-شکر ریز و ....   دهه بندی را قبول داشته و دلایل زیر را می آورند:

شناختن بهتر کلام-تفکر بهتر و عمق بخشیدن به دست آوردهای شاعران-رنگ باختن جریانهای انحرافی در شعر-عبور از خط مستقیم قبلی-نگاه به جان شعر به جای نگاه به جسم شعر-کم رنگ شدن فضای یکنواخت و  مشترک قبلی –دگرگونی در فرم-گرایش به سادگی زبان-نزدیک شدن به مو سیقی و هارمونی کلمات و.......

                                                          ویزگی های شعر دهه هشتاد

علاوه بر موارد بالا که جزو ویزگیهای شعر دهه هشتاد هستند میتوان به موارد زیر نیز اشاره کرد:

عبور از تند روی-رویکرد های نودر ساخت و کلام و وازه – دقیق تر و حسی شدن به جای احساساساتی شدن-توسعه فراگیر زبانیت و مولفه های مهم شعر پست مدرن مانند عدم قطعیت-حضور صداهای تازه-گرایش به تفکر و اندیشه به جای تخیل-ارتباط بهتر با جامعه انسانی- کاربست های روانشناسیک- اسطوره گرایی-تمایل به حرکت های پیشرو –دور شدن از سمبولیسم و به طرف واقعیت رفتن

                                                                   معایب شعر دهه هشتاد

ار نگاه بعضی از منتقدان موارد زیر را میتوان به عنوان معایب ان در نظر گرفت:

نوعی کنش آنارشیستی-ازهم گسیختگی در متن-هذیان گویی-معنا گریزی-عدم شفافیت-نداشتن مخاطبان خاص

اگر چه از دید عده ای این معایب میتواند نقطه قوت باشد.

                                                             مشکلات شعر دهه هشتاد

نبودن نقد جدی--- اشکالات نحوی--- ایجاد سوء تفاهم به علت ابراز نظر های گسترده—ارائه مانیسفت شعری توسط شاعر قبل از سرودن شعر

شعر دهه هشتاد نیز امید وارانی داردکه علاوه بر گوشزد کردن معایب ان به تعالی شعر در ایران هم دل بسته اندمانند:

مهر نوش قربانعلی:با تحول ایجاد شده شعر مجددا احیا خواهد شد

ضیاء موحد:کم کم به جایی میرسیم که شاعر حرفی برای گفتن داشته باشد

سید علی صالحی:شعر دهه هشتاد چه در میهن و چه در دنیابلوغ روشنایی را بشارت میدهد

عبدالعلی دستغیب : من معتقد به زاییده شدن جریان چهارم پس از دهه هشتاد هستم

کاظم کریمیان:اگر شعر دهه هشتاد ترجمه شود می تواند ارتباط خوبی با جهان بر قرار کند

در پایان این گفته علیرضا قزوه را میآوریم که می گوید:شعر دهه شصت شعر پاکبازی و شعر دهه های هفتاد و هشتاد شعر خاکبازی است البته این شاعر توانا باید دلایلی هم برای گفته های خود بیاورد

 (محمد رضا درانی نژاد خرداد 90)